مذاکرات هسته ای؛ شکست خورد یا نخورد؟!

پس از گذشت دو روز از اعلام بی نتیجه ماندن مذاکرات هسته ای در وین تحلیل ها و برداشت های گوناگونی در رسانه های داخل ایران مطرح شده است. تحلیل هایی که عموما به دو دسته تقسیم می شودند. عده ای که می گویند مذاکرات هسته ای شکست خورده است و پیش بینی  آن ها از مذاکرات تاکنون درست بوده است. عده ای دیگر که می گویند بی نتیجه ماندن این دور از مذاکرات به معنای شکست آن نیست. 

از سوی دیگر آمریکا تاکید کرد که موشک های بالستیک ایران باید بخشی از توافق باشد موضوعی که از سوی مذاکره کنندگان ایرانی کاملا رد شده است. ایران می گوید فقط بر سر مسائل هسته ای حاضر به مذاکره است و بحث موشکی قابل مذاکره نیست. 

این یکی از مهمترین موضوعات چالش برانگیز است، البته تنها چالش نیست چرا که گفته می شود اختلافات جدی دو طرف در چند مورد است که تعداد سانتریفیوژها نیز از جمله آنهاست. 

اما با گذشت دو روز از مذاکرات جنگ رسانه ای در باره اتفاقات مذاکرات وین4 در  داخل ایران شکل گرفته است.  رسانه های منتقد دولت از اتفاقات رخ داده در وین استقبال کرده و آن را نشانه ای در تائید دیدگاه های خود دانسته اند. 

روز نامه کیهان امروز در صفحه اول خود با تیتر درشت از شکست مذاکرات وین سخن گفت و حسین شریعتمداری در سرمقاله خود از این اتفاق استقبال کرد و نوشت: "خوشبختانه بی نتیجه ماند!" 

او نوشت: «شاید تصور شود استفاده از قید «خوشبختانه» برای اعلام شکست و بی‌نتیجه ماندن مذاکرات هسته‌ای وین۴، نامتعارف و «بدبینانه» است ولی این واقعیت قابل تردید نیست.»

مدیر مسئول کیهان در ادامه از نگاه خوشبینانه مسئولان ایرانی به مذاکرات انتقاد کرد و افزود: «آن ها با این تصور که آمریکا و متحدانش نسبت به صلح‌آمیز بودن فعالیت هسته‌ای ایران تردید دارند برای جلب اعتماد حریف دست به تلاش گسترده‌ای زدند که در برخی از موارد با «وادادگی» نیز همراه بود. غافل از آن که طرف مقابل نسبت به صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای کشورمان کمترین تردیدی ندارد و با توجه به چالش یازده ساله و بازرسی‌های پی در پی و همه جانبه، اساسا نمی‌توانست و نمی‌تواند کمترین تردیدی داشته باشد.»

شریعتمداری معتقد است "ما و حریف با این دو نگاه و هدف متضاد دور میز حاضر می‌شدیم بنابراین، به آسانی قابل درک بود که مذاکرات در تمامی مراحل و موارد آن از اجلاس اکتبر ۲۰۰۳ تهران گرفته تا نشست اخیر وین‌ ۴ نمی‌توانست و نمی‌تواند به نتیجه برسد."

روزنامه وطن امروز نیز در شماره امروز خود با تیتر "مکافات توافق ژنو" به بررسی موضوع پرداخته است. این روزنامه رویکرد دولت روحانی در دادن "آدرس اشتباه" به آمریکا و  "حفره های توافق ژنو" را عامل بی نتیجه ماندن مذاکرات وین دانست.

روزنامه جوان وابسته به سپاه پاسداران نیز از "بن بست" مذاکرات در وین سخن گفته است با این تفاوت که این روزنامه برخلاف کیهان و وطن امروز از تیم مذاکره کننده ایرانی انتقاد نکرده است و توپ را در زمین آمریکا انداخته است. 

این روزنامه نوشت:«تأكيد طرف امريكايي بر «نگارش همه يا هيچ» به جاي «توافق بر سر همه يا هيچ» در دور چهارم مذاكرات ايران و 1+5، سبب شد تا اين دور از مذاكرات بدون نتيجه خاصي پايان يابد.»

در کنار این رویکرد به مذاکرات وین، رسانه های اصلاح طلب و نزدیک به دولت "شکست" در مذاکرات وین را رد می کنند. روزنامه شرق امروز گزارش اصلی خود را با تیتر "ایست «وین»" به موضوع پرونده هسته ای اختصاص داد. 

داود محمدی سردبیر شرق در یادداشت اصلی روزنامه نوشت: «دلواپسان شادمان؛ حامیان نگران. این، عصاره موضع‌گیری منتقدان و طرفداران مذاکره هسته‌ای به نتایج نشست «وین» است؛ نشستی که جمع‌بندی آن در جمله «پیشرفت نداشتیم» عراقچی خلاصه شد. شادمان‌ها درصدد اثبات این هستند که هشدارهای پیشین آنان به واقعیت پیوسته و چانه‌زنی‌ها به دلیل «زیاده‌خواهی» غرب به بن‌بست رسیده و تلاش‌های آینده برای بازگرداندن مذاکرات روی ریل «توافق»، پیشاپیش محکوم به شکست است و از زاویه منافع‌ملی باید از منتفی‌شدن توافقنامه‌ای مشابه «عهدنامه ترکمانچای» استقبال کرد.»

محمد علی سبحانی کارشناس مسائل بین الملل نیز در روزنامه آرمان نوشته است کسانی که معتقدند مذاکرات شکست خورده است دارای نگاهی ساده و بسیط به موضوعات نیستند. 

سبحانی نوشت: «حال که وارد مرحله تعیین‌کننده مذاكرات شده‌ايم، جاي تعجب دارد بعضي‌ها اين توقع را براي عموم ايجاد مي‌كنند كه مذاكرات بايد در يك گفت‌وگوي كوتاه و در زماني كوتاه‌تر به نتيجه برسد! در حالي كه براي كوچك‌ترين توافقي كه صورت مي‌گيرد نياز به ساعت‌ها بحث و جدل است.»

به عقیده او، اين مرحله نياز به صبر و بردباري بسيار از جانب تمامي گروه‌ها دارد و همچنين مهم‌تر از همه نياز به حمايت همه‌جانبه از تیم مذاکره‌کننده است.

جاوید قربان اوغلی تحلیل گر مسائل سیاست خارجی نیز در یادداشتی در روزنامه اعتماد "شکست مذاکرات را رد کرد". او نوشت: «قابل پیش‌بینی است که این خبر ذوق‌زدگی کسانی که اساسا با «توافق ژنو» مشکل دارند را در پی داشته و احتمالا دستمایه خوبی برای جلسات درون‌گروهی دلواپسان را فراهم کرد که با آب و تاب زاید الوصفی ازصحت پیش‌بینی‌های خود سخن گفته و برای تیم هسته‌یی خط و نشان بکشند که با وجود وادادگی (به زعم آنان) تحلیل آنها درست از آب در آمد و زیاده خواهی امریکا و استکبار جهانی برای تیم هسته‌یی مشخص شد.»

به نوشته این کارشناس مسایل خارجی؛ «اهل فن و کسانی که با ادبیات و روش مذاکراتی در این سطح آشنایی دارند این‌گونه تحلیل‌های کودکانه را جدی نمی‌گیرند.برای یک کارشناس با آگاهی از دشواری، پیچیدگی و مشکلات مذاکراتی با درجه بالا از حساسیت، عدم حصول توافق در مذاکرات باعث شگفتی نمی شود.»

قربان اوغلی تاکید کرد: «مذاکرات کاملا جدی در جریان است و ادامه می‌یابد. این بدان معنا نیست که مذاکرات به شکست انجامیده است. در ماه خرداد دو دور در نظر گرفته شده که زمان یک دور آن قطعی شده و دور بعدی نیز به محض قطعی شدن اعلام خواهد شد.»

روزنامه های اصلاح طلب و نزدیک به دولت امروز مملو از موضع گیری هایی اینگونه بود. اظهار نگرانی از خوشحالی "دلواپسان" از بی نتیجه ماندن مذاکرات وین و تاکید بر ادامه مذاکرات و امیدواری به نتیجه آن.

منبع: فرارو