پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
محمدحسین طالبیان، معاون سازمان میراث فرهنگی اصفهان، درباره احداث خیابان
آقانجفی می‌گوید: «با توجه به قرارگرفتن میدان نقش‌جهان در فهرست آثار
جهانی، شهرداری باید برای احداث خیابان مصوبات قانونی را از مراجع ذی‌صلاح
اخذ کند.» طالبیان از شهرداری اصفهان خواسته تا این مصوبات را برای بررسی
کارشناسان به سازمان میراث ارایه دهد.
اما شواهد چنین نشان می‌دهند که تاکنون برای احداث این خیابان مجوزی اخذ
نشده است؛ مجوزی که طالبیان معتقد است «با توجه به حساسیت میدان نقش‌جهان و
نظارت یونسکو توسط تیم کارشناسی مجرب بررسی شود.»با اینکه معاون سازمان
میراث فرهنگی اصفهان می‌گوید «سازمان میراث فرهنگی پروژه احداث خیابان آقا
نورالله نجفی را تا ارایه مدارک و مصوبات قانونی اخذشده از سوی شهرداری
اصفهان متوقف کرده است» اما در کوچه‌پس‌کوچه‌های پشت میدان نقش‌جهان،
کارگاه شهرداری در محل مشغول به کار است و خبری از توقف و تعطیلی مشاهده
نمی‌شود.
سکوت میراث فرهنگی نسبت به ادامه فعالیت شهرداری اصفهان، می‌تواند به این
دلیل باشد که در جلسه‌ای که در روزهای گذشته با حضور معاون میراث فرهنگی،
رییس سازمان میراث فرهنگی استان اصفهان، معاون شهرسازی و معماری شهرداری و
نماینده استاندار برگزار شد، جمشید نورصالحی، معاون شهرسازی و معماری
شهرداری، از امضای توافقنامه‌ای برای توقف پروژه خودداری کرده است. به همین
سبب، شهرداری بدون کوچک‌ترین توجه به تهدیداتی که ممکن است ادامه پروژه
برای میدان نقش‌جهان داشته باشد، به فعالیت خود ادامه می‌دهد. چراکه
شهرداری مدعی است طبق ضوابط و قوانین و بر اساس طرح جامع تفضیلی شهر فعالیت
می‌کند و در این موضوع، رعایت حقوق شهروندان اصفهانی اولویت اول و آخر
است.
در حال حاضر بخش قابل‌توجهی از شهروندان نسبت به رفتارهایی که آن را
«قانون‌گریزانه» می‌دانند، انتقاد دارند. یکی از ساکنان محل به نمایندگی از
اهالی می‌گوید: «شهرداری در حال آزادسازی برای خیابان است؛ آن هم منازلی
که حداکثر چهار تا پنج‌سال بیشتر از پروانه پایان ساخت آنها نمی‌گذرد. اگر
از ابتدا احداث خیابان در این محدوده در طرح تفضیلی وجود داشته، چرا
شهرداری نسبت به صدور پروانه ساخت اقدام کرده است؟ در حال حاضر، مالک مجبور
است خانه‌ای که چندسالی بیشتر از ساخت آن نمی‌گذرد را به اجبار به قیمت
ارزان‌تر به شهرداری فروخته و آواره شود.»
غلامحسین معماریان، عضو هیات‌علمی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه علم و
صنعت ایران، با بیان اینکه تاکنون در هیچ کشوری در دنیا بحث خیابان‌کشی در
بافت تاریخی مطرح نشده است، می‌گوید: «بحث احداث خیابان در فاصله 50متری
بزرگ‌ترین میدان جهان اسلام، فقط یک دلیل دارد و آن سود اقتصادی است که
نصیب طراحان و مجریان آن می‌شود.»
معماریان با انتقاد از عملکرد ضعیف میراث فرهنگی درخصوص حفظ و حراست از
بافت تاریخی، می‌گوید: «کشورهایی مثل تونس، ترکیه و مراکش که در رده‌های
پایین حفظ بافت تاریخی قرار دارند، برای حفظ بافت‌های تاریخی‌شان از
ایتالیا و فرانسه الگو می‌گیرند؛ آن وقت در سال 2014 در اصفهان و ایران،
مساله میراث فرهنگی ما این است که عرض خیابانی که قرار است بافت تاریخی را
نابود کند، 12 یا 24متر باشد. حتی ما اگر خودمان را با افغانستان هم مقایسه
کنیم، باز هم در زمینه حفظ بافت تاریخی عقب هستیم.»
این استاد دانشگاه علم و صنعت ایران می‌گوید: «در بسیاری از کشورهایی که
به آثار تاریخی اهمیت داده می‌شود، برای ساخت یک بنا در بافت تاریخی شش تا
هفت سال کار تحقیقاتی انجام می‌شود، از بزرگ‌ترین استادان دنیا خواسته
می‌شود تا در مورد چگونگی اجرای آن نظر بدهند. آن وقت در کشور ما، شهرداری
یک منطقه، طرحی را برای اجرا در با ارزش‌ترین و منحصربه‌فردترین میدان جهان
ارایه و آن را اجرا می‌کند.»
معماریان مدیریت ضعیف میراث را عامل بروز مشکلاتی از این دست می‌داند و
می‌گوید: «با حضور طالبیان به‌عنوان یک فرد خبره و آشنا به حوزه میراث
فرهنگی، نباید شاهد اتفاقاتی از این دست در اصفهان و میراث کشور باشیم.»
معماریان می‌گوید: «بافت تاریخی اصفهان مثل دفترچه صدبرگی است که 40 برگ آن
کنده شده. شهرداری نمی‌تواند هرطور که می‌خواهد جای خالی این 40 برگ را
پرکند. برای نوشتن دوباره این 40 برگ تخصص لازم است.»
سال‌هاست که مدیریت سازمان میراث فرهنگی سبب شده تا شهرموزه اصفهان
تکه‌تکه شود؛ عبور مترو از خیابان چهارباغ، تخریب بافت تاریخی پشت
مسجدجامع، تخریب خانه‌های تاریخی واقع در خیابان ابن‌سینا، احداث مجموعه‌ای
به‌نام میدان امام علی، احداث خیابان حکیم و سایر پروژه‌های عمرانی که سبب
شده تا از اصفهان به‌عنوان یک شهر تاریخی چیز چندانی برای عرضه‌کردن وجود
نداشته باشد. مریم قاسمی‌سیچانی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد خوراسگان، با
تاکید بر اینکه شهرداری منطقه سه اصفهان بافت تاریخی پشت مسجد شیخ لطف‌الله
را مخدوش کرده است، می‌گوید: «طبق شواهد موجود شهرداری با آزادسازی برخی
از منازل مسکونی و تخریب خانه‌های قدیمی واجد ارزش تاریخی، بافت یک‌دست
منطقه را مخدوش کرده است؛ بافتی که وجود آن برای حفظ اصالت و یکپارچگی
میدان نقش‌جهان لازم و ضروری است.»
قاسمی می‌گوید: «حفظ بافت و خانه‌های قدیمی واقع در این محله، یک پتانسیل
خوب برای ارایه خدمات رفاهی، تفریحی به گردشگران میدان است که با ایجاد
خیابان و تخریب بافت این پتانسیل از بین می‌رود. اگر شهرداری اصفهان به جای
تخریب بافتی که نمونه آن در دنیا وجود ندارد و مختص اصفهان و میدان
نقش‌جهان است، از تجربه 200 سال گذشته شهرداری پاریس در ایجاد یک محله خلاق
در اطراف میدان استفاده می‌کرد، به مراتب موفق‌تر بود.» او می‌گوید:
«اجزای بافت تاریخی مانند دانه‌های تسبیح به هم متصلند و برای حفظ میدان،
وجود بافت اطراف آن به همین شکل و شمایل لازم است. نمی‌شود میدان را در
بافت تجاری حفظ کرد. یک بافت تاریخی با همه اجزای آن واجد ارزش می‌شود. اگر
قرار باشد هربار بخشی از این اجزا تخریب شود دیگر بافتی به‌عنوان بافت
تاریخی باقی نمی‌ماند.»
اسفندماه سال 88، مرتضی سقاییان‌نژاد، شهردار اصفهان، با بیان اینکه «در
بخش میراث فرهنگی بحث قانون مطرح است و من در زمینه برج جهان‌نما سکوت کردم
و این سکوت هم معنا‌دار بود چراکه این اتفاقات از بیرون تزریق می‌شد و
جنبه حقیقی نداشت»، از پاسخگویی درباره طولانی شدن اقدام شهرداری برای
تخریب بخش‌های باقیمانده برج شانه خالی کرد. گویا قرار است در احداث خیابان
آقانجفی، با بدون پاسخ‌گذاشتن پیگری‌های خبرنگار «شرق» برای شنیدن نظرات
شهرداری اصفهان، دوباره این ماجرا تکرار شود.
یک تشابه دیگر بین موضوع احداث خیابان آقانجفی و برج جهان‌نما، مقایسه
سخنان رسول زرگرپور، استاندار اصفهان، با عباس حاج‌رسولیها، رییس سابق و
عضو فعلی شورای شهر اصفهان، است؛ پنج‌سال پیش حاج‌رسولیها در دفاع از
عملکرد شهرداری در ساخت برج جهان‌نما گفته بود: «ما یونسکو را به رسمیت
نمی‌شناسیم و دلیلی ندارد مطابق با قوانین آن رفتار کنیم. هفته گذشته هم
استاندار اصفهان با لحنی ملایم‌تر گفت: «نظرات سازمان‌های بین‌اللمللی برای
ما وحی منزل نیست.» زرگرپور با تاکید بر این نکته که شهرداری برای احداث
خیابان آقانجفی مجوز لازم را ندارد، می‌گوید: «خیابان آقانجفی الان موضوع
بحث ما نیست. باید دید شهرداری چه برنامه‌ای دارد، بعد تصمیم‌گیری شود.»
منبع: روزنامه شرق
