در چند سال گذشته بحران آب یکی از مهم ترین معضلات پهناورترین استان کشور بوده است. استان کرمان در حالی با کم آبی دست و پنجه نرم می کند که برخی کارشناسان هشدار داده اند که در صورت عدم چاره اندیشی برای این موضوع، این استان نهایتا تا 20 سال دیگر قابل سکونت خواهد بود. بر همین اساس در چند سال اخیر طرح هایی برای مقابله با کم آبی در استان کرمان پیشنهاد و اجرایی شده است. طرح های همیاران آب، انتقال آب از بهشت‌آباد به شهرهای شمال استان کرمان، انتقال آب از سد صفارود به منظور تامین آب آشامیدنی کرمان و رابر و انتقال آب از خلیج فارس از جمله برنامه هایی بوده اند که برای مقابله با بحران آب در کرمان در نظر گرفته شده اند که در صورت اجرایی شدن، مشکل کم آبی استان کرمان برطرف می شود.
با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید و آغاز به کار علیرضا رزم حسینی در استانداری کرمان از آذر ماه 92، توجه به برنامه های مقابله با بحران آب در کرمان شدت گرفت و علاوه بر ارائه و اجرای طرح های جدیدی مثل همیاران آب، طرح هایی که در گذشته هم بدلیل مشکلات متعدد به سرانجامی نرسیده بودند، به ریل صحیح خود بازگشتند. یکی از این برنامه ها انتقال آب از سد صفارود به شهر کرمان بوسیله بزرگترین تونل انتقال آب خاورمیانه است.
توقف طرح انتقال آب از سد صفارود به کرمان در دولت قبل
طرح انتقال آب از سد صفارود به شهر کرمان به عنوان برنامه میان‌مدت تامین آب استان کرمان طرح جدیدی نیست. حتی اجرای پروژه انتقال آب از سد صفارود در سال‌های گذشته کلید خورده است اما این طرح در دولت های نهم و دهم به علل مختلف فقط 15 درصد و سد صفارود 50 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است. سال 83 یکسری اقدامات انجام و سال 84 یک شرکت اتریشی به عنوان پیمانکار انتخاب شد؛ اما با اشتباهاتی که در مجموعه استان در آن سال ها صورت گرفت این طرح به سمت خط لوله رفت و این پروژه که باید تا سال 90 وارد مدار می شد تقریبا متوقف شد. موضوعی که بختیاری مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کرمان هم به آن اشاره دارد و معتقد است: یکی از مشکلاتی که امروز استان کرمان را با کمبود آب مواجه کرده همین است و اتمام این طرح باوجود این که به نظر ساده می‌آمد، اما پیشرفت نداشت.
احیای مجدد طرح انتقال آب از سد صفارود به کرمان توسط رزم حسینی
پس از اینکه علیرضا رزم حسینی استاندار کرمان شد، احیای این طرح در دستور کار قرار گرفت. سال 93 این پروژه مجددا مهندسی شد و بحث‌های فنی طرح به پایان رسید و به مناقصه گذاشته شد که 30 پیمانکار با توجه به حجم عملیات و برند آن شرکت کردند. فروردین سال جاری محمد جواد کامیاب معاون وقت عمرانی استانداری کرمان از مشخص شدن پیمانکار حفر تونل برای انتقال آب از سد صفارود به کرمان خبر داد. به گفته وی قرارگاه خاتم الانبیا برنده این مناقصه شد و در همان ماه اقدامات مربوط به انعقاد قرارداد صورت گرفت. روز گذشته با هماهنگی استانداری کرمان به همراه محمد صنعتی پیشکسوت عرصه اجتماعی و ورزشی کرمان و تعدادی از مهندسین، دانشگاهیان و کارشناسان موفق به بازدید از روند اجرای یک قسمت از این پروژه شدیم.
احداث بزرگ ترین تونل انتقال آب خاورمیانه در کنار قلعه گلزار
چند کیلومتری گلزار یا همان قریه العرب روی تابلویی نوشته "کارگاه تونل انتقال آب". روبروی این تابلو جاده ای خاکی قرار دارد. در ابتدای این جاده چیزی مشخص نیست اما پس از چند دقیقه پیش روی به تدریج کارگاهی که برای احداث یک قسمت از بزرگ ترین تونل انتقال آب خاورمیانه ساخته شده دیده می شود. به محل کارگاه که می رسیم کارگرانی را می بینیم که در حال کارند. از قرار معلوم این کارگاه تعطیلی ندارد و سه شیفت در روز کارگران به کار مشغول هستند.
آنطور که مهندس سلیمانی رئیس کارگاه می گوید حدودا 120 نفر در این سه شیفت مشغول به کارند اما کل پرسنل حدود 700 نفر هستند. همراه با محمد صنعتی و دیگران به بازدید از کارهایی که تاکنون انجام شده است می پردازیم. در طول مسیر با مهندس غلامی که مدیر حفاری مکانیزه این پروژه است هم صحبت می شوم. وی می گوید: این خطی که الان کنارش هستیم طولش 19 کیلومتر است و از رابر هم یک تونل دیگر به طول 19 کیلومتر احداث می شود و این دو تونل به هم می رسند و در مجموع تونلی به طول 38 کیلومتر برای انتقال آب از سد صفارود به کرمان احداث می شود. این تونل بزرگ ترین تونل انتقال آب خاورمیانه است.
طرحی که پنج ساله به اتمام می رسد
اگرچه تاریخ شروع قرارداد موسسه حرا یکی از زیرمجموعه های قرارگاه خاتم از ششم خردادماه سال جاری بوده اما این موسسه از فروردین ماه کار خود را برای تجهیز کارگاه شروع کردند و تا یک ماه دیگر سایت کارگاه به طور کامل تجهیز می شود. طبق قراردادی که بسته شده این طرح باید 60 ماهه اجرا شود.
مهندس سلیمانی رئیس کارگاه البته می گوید: ما گفته ایم در 56 ماه می توانیم طرح را اجرا کنیم آب منطقه ای اما از ما خواسته 40 ماهه کار را به پایان برسانیم. وی ادامه می دهد: برای اینکه در همان 60 ماه کار تمام شود ما باید ماهی حدود 500 متر حفاری انجام دهیم. گفتنی است این موسسه پیش از این تونل 30 کیلومتری انتقال آب از سد امیرکبیر به تهران را ظرف 10 سال اجرا کرده است اما حالا طرح انتقال آب از سد صفارود به کرمان اگرچه طویل تر است اما زمان پیش بینی شده برای آن پنج سال در نظر گرفته شده است.
از سلیمانی می پرسم تا امروز که حدود به پنج ماه از شروع قرار داد گذشته نسبت به اتمام کار در موعد مقرر شده نگران نیستید؟ جواب می دهد: ما برای یک پروژه در کرج فقط 18 ماه طول کشید تا کارگاهمان تجهیز شود اما در مدت کوتاهی توانستیم کارگاه مان را در کرمان تجهیز کنیم. به همین دلیل نگرانی وجود ندارد. وی اضافه می کند: ما طبق قرارداد برای مونتاژ 10 ماه، برای برچیدن 10 ماه و برای حفاری 40 ماه زمان داریم.
اعتبار 610 میلیاردتومانی احداث تونل
برای احداث این تونل در قرارداد اعتباری 610 میلیارد تومانی در نظر گرفته شده است. برای کل پروژه انتقال آب از سد صفارود به کرمان حدود دو هزار میلیاردتومان اعتبار برآورد شده است.
سلیمانی درباره هزینه هایی که تاکنون در این خط انجام شده است می گوید: تاکنون نزدیک به 30 میلیاردتومان هزینه شده است. غلامی حرف رئیس کارگاه را تکمیل می کند و می گوید: فقط نزدیک به شش میلیارد تومان هزینه دستگاه TBM شده است. گفتنی است TBM دستگاهی است که کار حفاری و بتن ریزی و نصب رینگ را با هم انجام می دهد.
استفاده از تجهیزات جدید برای احداث تونل
TBM که ساخت آلمان می باشد پیش از این توسط موسسه حرا برای حفاری تونل انتقال آب از سد امیرکبیر استفاده شده است. پس از آن پروژه این موسسه دستگاه را دمونتاژ کرده و به کرمان آوردند. با این دستگاه به طور میانگین در هر دقیقه بین 15 تا 20 میلی متر تونل حفر می شود. قطر تمام شده این دستگاه چهار متر و 66 سانتی متر است اما قطر تمام شده تونل پس از نصب رینگ قطر تمام شده تونل سه متر و 90 سانتی متر خواهد بود. مصالح هم از طریق نوار نقاله انتقال داده می شوند. در پروژه های قبلی انتقال مصالح با واگن انجام می شد که باعث مشکلاتی همچون خرابی لوکوموتیو می شد. لازم به ذکر است طبق برنامه زمان بندی شده طی روزهای آتی حفاری با دستگاه TBM شروع خواهد شد.
انتقال 21 هزار لیتر در ثانیه آب
گفتنی است پس از
اتمام طرح بوسیله این تونل 38 کیلومتری در هر ثانیه 21 متر مکعب معادل 21
هزار لیتر آب به شهر کرمان وارد می شود که می تواند مشکل آب آشامیدنی شهر
کرمان را در میان مدت رفع کند.
محمد صنعتی: کسانی که به قطار توسعه استان سنگ می زنند به مردم خیانت می کنند
محمد صنعتی پیشکسوت عرصه اجتماعی و ورزشی کرمان هم در این بازدید خطاب به رئیس کارگاه این پروژه گفت: نام شما در کنار نام استاندار کرمان در تاریخ کرمان ثبت خواهد شد. وی افزود: طرح ها و برنامه های خوبی از زمانی که مهندس رزم حسینی استاندار کرمان شده اند در این استان آغاز شده است و کرمان با سرعت به سمت عمران و آبادانی پیش می رود.
محمد صنعتی همچنین در حاشیه این بازدید در گفت و گو با ما ضمن تقدیر از استاندار کرمان اظهار داشت: تا به امروز نزدیک به دو سال از حضور آقای رزم حسینی در مقام استاندار کرمان می گذرد و بنا به گواه تفاهم نامه ها و قراردادهای صورت گرفته، ایشان نزدیک به 100 برابر دیگر استانداران فعالیت کرده اند. این پیشکسوت اضافه کرد: همه مردم کرمان باید از استاندار کرمان حمایت کنند تا نوسازی و پیشرفت کرمان شتاب بیشتری بگیرد. محمد صنعتی در پایان گفت: کسانی که به سمت قطار توسعه کرمان که با سرعت زیاد در حال پیشروی است سنگ می زنند به مردم استان کرمان خیانت می کنند.
