سطح آب دریاچه ارومیه، موضوعی که گاهی به حد اخبار می‌رسد و گاهی اوقات نیز فروکش می‌کند. آخرین اخباری که از دریاچه به دست می‌رسد، حاکی از افزایش چندسانتی‌متری تراز آب دریاچه است.
مردم با هر سانتی‌متری که به رقم تراز دریاچه اضافه می‌شود، خوشحالی می‌کنند؛ سال‌هاست تصاویری از مرگ تدریجی دریاچه ارومیه در فضاهای مختلف مجازی و رسانه‌ای پخش شده و مردم بیش‌تر از هرکسی سرازیر شدن مسیر دریاچه را به خشکی درک کرده‌اند.
«دیروز تراز آب دریاچه ۱۲۷۰.۶۹ بود و پارسال همین موقع ۱۲۷۰.۶۴ بود که شاهد افزایشی محسوس هستیم.» این خبر خوش را ساعی، نماینده ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان شرقی داده است.
افزایش چندسانتی‌متری تراز آب دریاچه دو دلیل دارد
او توضیح داده که این افزایش چندسانتی‌متری در روزهای اخیر دو دلیل مهم داشته است: یکی بارش فراوان باران و دیگری رهاسازی آب پشت سدها بوده است.
از همان اوایل اسفندماه امسال هواشناسی پیش‌بینی کرده بود که در طول این یک ماه، به اندازه تمام فصل پاییز و زمستان باران خواهد بارید؛ و همین اتفاق نیز روی داد.
دومین علتی که ساعی برای افزایش چندسانتی‌متری تراز آب دریاچه در روزهای اخیر عنوان کرده؛ رهاسازی آب پشت سدها بوده است. ساعی این موضوع را جزو برنامه‌های سالانه دولت برای احیای دریاچه ارومیه عنوان کرده.
سدسازی، همان سیاست نادرستی بود که به عقیده متخصصان این حوزه، نفس دریاچه ارومیه را به شماره انداخت و مرگ تدریجی آن را به همراه داشت. حالا اواخر هر سال خبرهایی از آزادسازی میلیون‌ها متر مکعب آب از پشت سدها به گوش می‌رسد؛ آب‌هایی که آزاد می‌شوند تا نگذارند دریاچه به بند نیستی بیفتد.
همه‌چیز به بارش بستگی دارد؟
نماینده ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان شرقی درمورد آینده دریاچه ارومیه معتقد است که همه‌چیز به بارش بستگی دارد: «اگر بارش خوبی داشته باشیم طبیعتا سطح آب دریاچه هم افزایش می‌یابد.»
او اما همچنان به اهمیت یاری دستگاه‌های دولتی ایمان دارد: «اقدامات دستگاه‌های دولتی هم مهم است که علاوه بر اجرای برنامه‌های دولت و استفاده از اعتبار اختصاص‌یافته، اقدامات داوطلبانه‌ای هم برای احیای دریاچه انجام دهند.»
محسن سلیمانی، مدیر ملی طرح حفاظت از تالاب‌های ایران سازمان محیط زیست، دو سال پیش که باران تراز دریاچه را چندسانتی‌متر افزایش داده بود؛ پاسخگوی این سوال شده بود: «واقعیت این است که در بالا آمدن آب دریاچه ارومیه، باید بگوییم بخش قابل توجهی از این بالا آمدن به بارندگی‌ها ربط دارد. اما در عین حال اقداماتی که توسط دستگاه‌های مختلف از جمله ستاد احیای دریاچه ارومیه انجام شده، هم تاثیرگذار بوده، از جمله رهاسازی آب از پشت سدها و اقدامات رودخانه‌ای».
اصلاح سیاست‌های غلط است که ما را خوشحال می‌کند
او گفته اقدامات اخیر از آن جهت برای ما خوشحال‌کننده است که در راستای اصلاح سیاست‌ها و شیوه‌های غلط انجام می‌شوند.
اما از این‌ها گذشته، اینکه چقدر می‌توانیم به این بارش‌ها دل خوش کنیم و به بهبود حال دریاچه ارومیه از طریق رحمت الهی امیدوار باشیم، موضوعی است که اهمیت بیش‌تری دارد.
بارش‌ها تضمین‌کننده نجات دریاچه ارومیه نیستند
رضا کهولی، مخترع برتر جهانی در حوزه باروری ابرها و نیز فعال محیط زیستی، معتقد است که افزایش بارش‌های اخیر و بالا رفتن سطح آب دریاچه تضمین‌کننده نجات دریاچه در سال ۹۷ و بهبود حال آن نیست و فقط امری مقطعی است.
او در گفتگو هشدار می‌دهد که با افزایش تبخیرها در تابستان، دوباره شاهد کاهش تراز آب دریاچه خواهیم بود.
کهولی می‌گوید: «مشکل دریاچه فقط نبود بودجه نیست؛ بلکه مشکل آنجایی است که هیچ تغییری در سیاست‌هایی که منجر به بروز این فاجعه شده؛ صورت نگرفته است و اتفاقا همان گروهی که با نگاه مدیریت سازه‌ای آب و ساختن سد و گسترش بی‌رویه کشاورزی؛ باعث خشک شدن دریاچه شده اند؛ مدیریت ستاد احیا را در دست گرفته و «مثلا» در پی احیا دریاچه ارومیه هستند».
به عقیده کهولی با وجود گذشت ۴ سال از تشکیل ستاد احیا دریاچه ارومیه، این ستاد دچار خشکسالی مدیریتی شده و مسئولان آن با روزمرگی مزمن، توان لازم برای مدیریت این بحران را ندارند.
چشمی به مسئولان، چشمی به آسمان
این نخبه حوزه محیط زیست می‌گوید: «آنچه تضمین کننده احیا دریاچه است، تغییر جدی و انقلابی در رویکردهای دولت و حاکمیت به پروژه احیا دریاچه ارومیه است. استفاده از تکنولوژی های جدید در مقابله با تبخیر؛ افزایش بارش باران و برف همچنان می تواند ناجی دریاچه ارومیه باشد؛ فقط اگر دولت گوش شنوایی برای شنیدن پیشنهادات نخبگان و اصحاب علم داشته باشد.»
اخیرا که مردم آذربایجان با رهبر معظم انقلاب به مناسبت ۲۹بهمن دیداری داشتند، نماینده ولی فقیه در آذربایجان شرقی و امام جمعه تبریز در سخنرانی که در حضور رهبر انقلاب ایراد کرد، احیای دریاچه ارومیه را مهم‌ترین مطالبه مردم آذربایجان عنوان کرد و از مقام معظم رهبری خواستار رهنمود و کمک برای احیای این دریاچه شد.
حالا تسکین موقت دریاچه ارومیه باعث شده همه امیدوار باشند که می‌شود خبری جز کاهش تراز دریاچه و سرعت گرفتن روند مرگ تدریجی آن شنید. حالا چشم مردم به مسئولان دوخته شده است و چشم مسئولان به آسمان.
