نصرت الله تاجیک سفیر پیشین ایران در اردن معتقد است در حال حاضر ظرفیت دیدار روسای جمهور ایران و آمریکا وجود ندارد اما می توان این موضوع را از سطحی پایین تر مثلا میان وزرای خارجه دو کشور آغاز کرد.
تاجیک در گفت و گو با خبرنگار «انتخاب»، درباره پیشنهاد ترامپ برای مذاکره بدون پیش شرط و پخش اظهارات ضبط شده وزیر خارجه آمریکا در خصوص مذاکره با سران ایران گفت: صحبت ترامپ بیشتر روی «دیدار» بود ولی پمپئو روی «مذاکره» تاکید داشت. این دو کمی با هم متفاوتند. اما به هر ترتیب، نوع رفتار، عملکرد و ارتباط ترامپ با مخاطب خود نشان داده که او سعی در مدیریت جریان رسانه ای دارد و در این بین، گاهی برای برخی اظهارات، دیگران مانند پمپئو و بولتون اصلاحیه می زنند.
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی ادامه داد: فارغ از این بحث که آیا اظهارات ترامپ و پمپئو با هم تضادی دارد یا خیر، در حال حاضر به دلایلی، چندان ظرفیتی برای نشستن زوسای جمهور دو کشور دور یک میز وجود ندارد. از طرفی، شخصیت، رویکرد و علایق ترامپ و از طرف دیگر معذورات خود ما که داعیه دار یک نوع سیاست خارجی مشخص - بدون قضاوت درباره درستی یا نادرستی آن - هستیم، مانع این موضوع می شود.
تاجیک با بیان اینکه ظرفیت تخریبی آمریکا علیه ایران از ابتدای انقلاب شروع به کار کرده، گفت: این موضوع یک دیوار بی اعتمادی میان دو کشور ایجاد کرده که عبور از آن به صرف نسشتن دو رییس جمهور پشت یک میز امکانپذیر نیست. ما باید برای ایجاد یک گفتمان مناسب در سطوح مختلف به خلق ظرفیت بپردازیم.
او با تاکید بر اینکه وضعیت ایران و کره شمالی قابل مقایسه نیست، گفت: ترامپ مایل است مانند دیدارش با رهبر کره شمالی از بالا به پایین حرکت کند. اما در مورد ایران و آمریکا، حرکت از بالا جواب نخواهد داد. ما باید کار را از سطوح پایین تر آغاز کنیم و سپس به سطوح بالاتر برسیم. این، به نظر مناسب تر می رسد. به طور مثال وزرای خارجه دو طرف می توانند مذاکره را آغاز کنند و اهداف دو طرف از ارتباط نیز در این بین مشخص شود.
او با بیان اینکه ایران و آمریکا در حال حاضر هر دو به هم ظنین هستند، اظهار داشت: نمی توانیم در هاله ای از ابهام، از منظر احساسی بگوییم دو رییس جمهور کنار هم بنشینند. به ویژه اینکه روابط دو کشور نیز با خروج آمریکا از برجام پیچیده تر شده و ترامپ فکر می کند ایران در موضع ضعف قرار دارد. در چنین شرایطی، صحبت از دیدار دو رییس جمهور، بیش از حد خوش بینانه است.
او با اشاره به مشکلات داخلی کشور تاکید کرد: البته ما بهتر است تنش در روابط خارجی را به صفر برسانیم. برای این کار در مورد آمریکا، می توانیم در دو سطح دیپلماسی را جلو ببریم. اول سطح علنی که به نظر می رسد مواضع وزارت خارجه در این خصوص معقول است. و دیگری در سطح پنهان، که باید از طریق کارهای واسطه ای، کار را به سمت ارتباط رودررو بکشانیم.
این کارشناس مسائل بین الملل افزود: اگر دموکراتها در آمریکا در راس قدرت بودند، آنگاه برجام زمینه مناسبی برای همکاری های ایران و آمریکا در دیگر زمینه ها بود اما به دلیل تغییر رویکرد در آمریکا و روی کار آمدن دسته ای از جمهوری خواهان و مخصوصا شخصیت و رویکرد خود ترامپ، در حال حاضر آن زمینه از بین رفته است. اگر ترامپ بتواند دوران ریاست جمهوری خود را به پایان برساند و بار دیگر هم انتخاب شود، ما باید روش و دیپلماسی جدیدی را دنبال کنیم تا از رودررویی و بروز تنش بیشتر جلوگیری کنیم.
